„Nikt się nie rodzi obywatelem. Obywatelem człowiek się staje” – cytował nie byle kogo, bo Benedykta Spinozę nie byle kto, bo prof. Tadeusz Sławek. Blisko półtoragodzinne spotkanie podczas X-lecia Klubu „TP” w Gliwicach, na które złożyły się wykład i rozmowa z Klubowiczami można teraz odsłuchać. Udostępniamy bowiem, za zgodą naszego specjalnego gościa całe nagranie.
– Otrzymałem zadanie, by powiedzieć coś, co natchnie państwa nadzieją oraz wstrząśnie sumieniami – rozpoczął z charakterystyczną dla siebie swadą prof. Sławek. – Z nadzieją byłoby jeszcze nienajgorzej. A co do wstrząsania sumieniami, ja się najmniej do tego nadaję – dodał.
Krótka pamięć
– Jesteśmy w takiej sytuacji pewnego rodzaju pesymizmu dwojakiego rodzaju. Pierwszym jest pesymizm historiozoficzny – na naszych oczach załamał się pewien projekt kulturowy. Projekt oświeceniowy, który obiecywał nam wyraźny kurs rozwoju cywilizacji, w myśl zasady, że zbudowany i oparty o wiedzę postęp ma nam przynieść obiecane dobre rezultaty, nie biorąc pod uwagę ciemnych stron tego procesu – otworzył wykład. prof. Sławek. Zwracał uwagę, że podchodziliśmy do tego wątku zbyt naiwnie, o czym świadczy fakt, że zaskoczyła nas sama agresja na Ukrainę, ale też jej brutalność. Odwołując się m.in. do nowej książki Konstantego Geberta, profesor dowodził, że świadczy to o naszej krótkiej pamięci, o zapomnieniu choćby o całkiem niedawnym konflikcie w Jugosławii.
Wykład obfitował w ważne i ciekawie zestawione cytaty. Poza Spinozą i Gebertem prof. Sławek sięgał m.in. do Biblii, przytaczał poezję ukraińskiej poetki Ireny Szypułowej czy też Pawła Jasienicę, wybitnego historyka związanego przez lata z „Tygodnikiem Powszechnym”.
Jakim być obywatelem
– Powinniśmy się poczuwać do wspólnoty, współobywatelstwa nie tylko z tym co ludzkie, ale także z tym co nieludzkie. Nasze obywatelstwo jest obywatelstwem w sferze publicznej, ale polega też na tym, że współistniejemy z wszystkim co jest – mówił profesor powołując się na biblijną Księgę Koheleta.
O tym, jaki jest ten drugi pesymizm, jak sobie z nimi radzić i jak budować społeczeństwo obywatelskie, a także dlaczego nie wolno nam być stadem dowiecie się z poniższego nagrania. A ci, którzy na spotkaniu byli, na pewno z przyjemnością do słów prof. Sławka wrócą. Ponadto profesor odwołał się do niebezpieczeństw związanych z powstawaniem sztucznej inteligencji, co jest także istotne z punktu widzenia realizowania władzy.
Spotkanie odbyło się w ramach X-lecia Klubu „TP” w Gliwicach w sobotę, 22 kwietnia w Pałacu w Pławniowicach. Zachęcamy do wysłuchania całej rozmowy:
Wyklad prof. Sławka -X-lecie Gliwickiego Klubu TP
Fot. Adam Walanus
