Jakub Krzyżański i Marcin Mieszczak -związany z klubem „Tygodnika” w Bielsku-Białej- to autorzy książki „100 najodważniejszych polskich piosenek”. Rozmowę z naszymi Gośćmi prowadził Szymon Figura, członek naszego klubu.
Tytuł książki mówi o piosenkach, ale w istocie jest to książka o przemianach społecznych. Utwory zgromadzone w książce to swoiste lustro, w którym odbijają się nie tylko poruszające historie osobiste twórców, ale także życie społeczne ze wszystkimi problemami: kontestacją państwa- od czasów PRL-u do dzisiaj, krytyką partii rządzącej i polityków, zmaganiami z cenzurą wczoraj i dziś (!), ograniczaniem praw człowieka, w tym praw kobiet, krytyką Kościoła, patologiami społecznymi. Pierwszy utwór omawiany jako odważna piosenka to „Alkoholik” Mieczysława Fogga z 1934 roku.
Autorzy zadali sobie pytania o społeczne powinności artystów. Czy zawsze odwaga to tylko odwaga, a może także prowokacja? Jakie wartości stawiają na szali artyści, publikując piosenkę? Kluczem wyboru 100 piosenek było ryzyko, które podejmowali ich twórcy- narażenie się władzy, cenzurze, instytucjom, wytwórniom płytowym czy mediom. „To nie ranking. To opowieść”- piszą we wstępie autorzy.
Po raz pierwszy słuchaliśmy w klubie muzyki- pieśni napisanej przez autorów książki w wykonaniu Patrycji Goli i dołączonej do wydawnictwa. W rozmowie zwracano uwagę na „drugie dno” piosenek z czasów PRL-u i grze z cenzurą ( historia „ W żółtych płomieniach liści” w wykonaniu Łucji Prus i Skaldów) a także na zmiany znaczenia tekstu w konkretnej sytuacji społeczno- politycznej. W książce jest opisana choćby historia „Murów” Jacka Kaczmarskiego. Przywoływano muzykę punkową i hip hopową z jej społecznym, ostrym przesłaniem, które tkwiło nie tylko w tekście i muzyce, ale też w stylu promowanym przez artystów.
Padły również gorzkie słowa Marka Piekarczyka z TSA zacytowane przez autorów:
„ Byłoby wspaniale, gdyby dzisiaj nikt nie mógł zrozumieć, o co mi chodzi w piosenkach „Pierwszy karabin”, „Wyprzedaż”, „Mass media”. Niestety, dekoracje się zmieniły, a problemy pozostały. Ludzie wciąż szukają prawdy, potrzebują miłości, tęsknią za honorowymi układami, chcą żyć godniej”.
Piosenki, o których mowa powstały w latach 80 XX wieku.
Okazało się, że rozmowa o muzyce łączy pokolenia. Uczestnikami byli bowiem zarówno długoletni czytelnicy „Tygodnika” jak i młodzi ludzie, którzy nie pamiętają czasu buntu lat 60, 70 czy 80.
Jakub Krzyżański, Marcin Mieszczak, 100 najodważniejszych polskich piosenek, #muzykajestwazna OFICYNA 2022
